Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (“Yeni Düzenleme”), 23.08.2022 tarihli Resmî Gazete ’de yayımlanmıştır. Ön bilgilendirme yükümlülüğü, tüketicilerin cayma hakkı gibi önemli konulara ilişkin çeşitli değişiklikler öngören Yeni Düzenleme; tüketiciler, mesafeli satışla iştigal eden satıcılar ve e-ticaret siteleri için önem arz etmektedir. Yeni Düzenlemeyle ortaya konan değişiklikler, 7392 sayılı Kanun (RG: 01.04.2022-31796) ile ve 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’da (“Kanun”) yapılan ve 01.10.2022 tarihinde yürürlüğe girecek olan değişikliklerle paralel niteliktedir. Böylelikle, tüketici mevzuatında yeknesaklığın sağlanması amaçlanmıştır. Yeni Düzenlemeye ilişkin önemli bulduğumuz hususları aşağıdaki haliyle özetlemek isteriz.
1. Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği’nin (“Yönetmelik”) Uygulama Alanına İlişkin Bir İstisna Getirilmiştir
Kısa mesaj aracılığıyla kurulan ve eş zamanlı olarak tamamen ifa edilen, abonelik içermeyen katma değerli elektronik haberleşme hizmetleri ile 23/6/1983 tarihli ve 2860 sayılı Yardım Toplama Kanunu kapsamındaki bağışlar ve kamu kurumlarınca sunulan katma değerli elektronik haberleşme hizmetlerine Yönetmelik hükümlerinin uygulanmayacağı öngörülmüştür.
2. Aracı Hizmet Sağlayıcı ve Platform Kavramları Tanımlanmıştır
Yeni Düzenleme ile birlikte mesafeli satışa ilişkin önemli iki kavram olan “Aracı Hizmet Sağlayıcı” ve “Platform” kavramları aşağıdaki şekilde tanımlandı:
Aracı Hizmet Sağlayıcı: Oluşturduğu sistem ile uzaktan iletişim araçlarını kullanmak veya kullandırmak suretiyle satıcı veya sağlayıcı adına mesafeli sözleşme kurulmasına aracılık eden gerçek veya tüzel kişi.
Platform: Kamu hizmetlerinin tek noktadan sunulduğu ortak kamu elektronik platformu hariç olmak üzere, aracı hizmet sağlayıcının mesafeli sözleşme kurulmasına aracılık etmek üzere oluşturduğu sistemi.
3. Mesafeli Sözleşmenin Kurulmasından Önce Tüketicilere Yapılacak Ön Bilgilendirmenin Kapsamı Genişletilmiştir
a) Tüketiciye Yapılacak Ön Bilgilendirmede Aracı Hizmet Sağlayıcılara İlişkin Çeşitli Bilgiler Bulunacak ve Aracı Hizmet Sağlayıcıları Ön Bilgilendirmenin Yapılmasından Satıcı ve Sağlayıcı ile Birlikte Müteselsilen Sorumlu Olacaktır
Mesafeli sözleşmenin kurulmasından ya da buna karşılık gelen herhangi bir teklifin tüketici tarafından kabul edilmesinden önce, aracı hizmet sağlayıcıya ilişkin aşağıdaki hususlar satıcı veya sağlayıcı tarafından tüketiciye bildirilecektir:
- Aracı hizmet sağlayıcının adı veya unvanı, MERSİS numarası veya vergi kimlik numarası,
- Tüketicinin aracı hizmet sağlayıcı ile hızlı bir şekilde irtibat kurmasına imkân veren açık adres, telefon numarası ve benzeri iletişim bilgileri,
- Aracı hizmet sağlayıcının, tüketicinin şikayetlerini iletmesi için yukarıda belirtilenden farklı iletişim bilgileri var ise, bunlara ilişkin bilgi,
- Aracı hizmet sağlayıcının şikayetlere ilişkin çözüm yöntemleri.
Yeni Düzenleme ile öngörülen bir diğer önemli husus ise Mesafeli sözleşmenin platform üzerinden kurulması halinde aracı hizmet sağlayıcının, ön bilgilendirmenin yapılmasından satıcı veya sağlayıcı ile birlikte müteselsilen sorumludur olacağıdır. Veri girişinin aracı hizmet sağlayıcı tarafından yapıldığı durumlarda, ön bilgilendirmedeki eksikliklerden ve verilerin doğruluğundan aracı hizmet sağlayıcı sorumlu olacaktır. Yönetmelikte bulunan, ön bilgilendirme yöntemine, ön bilgilendirmenin teyidine ve caymaya ilişkin çeşitli yükümlülüklere aracı hizmet sağlayıcıları da ortak edilmiştir.
b) Ön Bilgilendirmenin İçeriğinde Yer Alması Şartıyla, Cayma Durumunda İade Masrafları Tüketicinin Üzerinde Olacaktır
Cayma hakkının olduğu durumlarda, tüketici tarafından bu hakkın kullanılmasında ürünün iadesi için satıcı tarafından öngörülen taşıyıcıya ilişkin bilgi ile malın bu taşıyıcıyla iadesi halinde teslim masrafını geçmemek üzere iade masraf tutarına ve hangi tarafça karşılanacağına, öngörülenin dışında bir taşıyıcıyla iadesi halinde ise iade masrafını tüketicinin karşılayacağına ilişkin bilgiler ön bilgilendirme kapsamında tüketiciye bildirilmiştir.
Bu bilgilere ön bilgilendirmede yer verilmemesi durumunda, söz konusu masraflar satıcı veya sağlayıcı tarafından karşılanacaktır. Malın ayıplı olması halinde de Tüketici, iade masraflarından sorumlu tutulamayacaktır. Taşıyıcının, iade için ön bilgilendirmede belirtilen tüketicinin bulunduğu yerde şubesinin olmaması durumunda satıcı, ilave hiçbir masraf talep etmeksizin iade edilmek istenen malın tüketiciden alınmasını sağlamakla yükümlü olacaktır.
Tüketicinin talep etmesi halinde iade masrafı, kendisine iade edilecek mal veya hizmet bedeli ile teslimat masraflarından mahsup edilebilecektir.
Platform üzerinden kurulan mesafeli sözleşmelerde, bu bilgilere ön bilgilendirmede yer verilmemesi ya da belirtilen taşıyıcının tüketicinin bulunduğu yerde şubesinin olmaması aracı hizmet sağlayıcıdan kaynaklanıyorsa söz konusu masraf ve yükümlülükler aracı hizmet sağlayıcı tarafından karşılanacaktır.
4. Cayma Hakkına İlişkin Çeşitli Değişiklikler Yapıldı
a) Aracı Hizmet Sağlayıcılar Cayma Hakkının Kullanımını Kolaylaştıracaktır
Aracı hizmet sağlayıcılar, platform üzerinden kurulan mesafeli sözleşmelerde tüketicinin cayma beyanını gönderebilmesi için platform üzerinde gerekli sistemi kurmak zorundadır. İlaveten, aracı hizmet sağlayıcılar, tüketicilerin iletmiş olduğu cayma beyanlarının kendisine ve satıcı veya sağlayıcıya ulaştığına ilişkin teyit bilgisini tüketiciye derhal ileteceklerdir.
b) Cayma Halinde Bedelin İadesi Süresine İlişkin Yeni Düzenlemeler Getirilmiştir
- Yeni Düzenlemeden önce, satıcı veya sağlayıcı, tüketicinin cayma hakkını kullandığına ilişkin bildirimin kendisine ulaştığı tarihten itibaren on dört gün içinde tüm ödemeleri iade etmekle yükümlüydü. Yeni Düzenleme ile birlikte, malın iade için ön bilgilendirmede belirtilen taşıyıcıya teslim edildiği tarihten itibaren on dört gün içinde, varsa malın tüketiciye teslim masrafları da dahil olmak üzere tahsil edilen tüm ödemeleri iade etmekle yükümlü olacağı kararlaştırıldı. Ancak, tüketicinin malı, iade için öngörülenin haricinde bir taşıyıcı ile iade etmesi durumunda söz konusu yükümlülük malın satıcıya ulaştığı tarihten itibaren başlayacaktır.
- Malın tesliminden önce cayma hakkının kullanılması durumunda ise; satıcı ile platform üzerinden kurulan ve bedelin tahsiline aracılık edilen mesafeli sözleşmelerde aracı hizmet sağlayıcı, cayma hakkının kullanıldığına ilişkin bildirimin kendisine ulaştığı tarihten itibaren on dört gün içinde iadeyi gerçekleştirecektir.
- Hizmet ifasına ilişkin sözleşmelerde cayma hakkının kullanılması durumunda ise; sağlayıcı ile platform üzerinden kurulan ve bedelin tahsiline aracılık edilen mesafeli sözleşmelerde aracı hizmet sağlayıcı, cayma hakkının kullanıldığına ilişkin bildirimin kendisine ulaştığı tarihten itibaren on dört gün içinde tahsil edilen tüm ödemeleri iade etmekle yükümlü olacaktır.
c) İadeye İlişkin Aracı Hizmet Sağlayıcılara ve Kredi/Banka Kartı Çıkaran Kuruluşlara Yükümlülükler Getirilmiştir
- Aracı hizmet sağlayıcının, platform üzerinden kurulan mesafeli sözleşmelerde satıcı veya sağlayıcı adına bedel tahsil etmesi halinde, mal veya hizmetin tüketiciye teslim veya ifası sonrası bedelin satıcıya veya sağlayıcıya aktarıldığı durumlar hariç olmak üzere, iadeye ilişkin yükümlülüklerin yerine getirilmesinden satıcı veya sağlayıcı ile birlikte müteselsilen sorumlu olacağı öngörmüştür.
- Bu sebeple; platform üzerinden kurulan mesafeli sözleşmelerde, satıcı veya sağlayıcı, tüketicinin cayma hakkını kullandığına ilişkin kendisine ulaşan bildirimi aracı hizmet sağlayıcıya derhal ulaştırmakla yükümlü olacaktır.
- Ödemenin kredi kartı ile yapılmış olması durumunda, 23/2/2006 tarihli ve 5464 sayılı Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanunu kapsamında kart çıkaran kuruluşlar; satıcı, sağlayıcı veya aracı hizmet sağlayıcı tarafından aktarılan tutarı, kendilerine ulaşmasını takiben kart hamilinin kullanılabilir limitine tek seferde ilave etmekle yükümlü olacaktır.
d) Cayma Halinde Tüketicinin Malı İade Etme Süresi Değiştirilmiştir
Yeni Düzenleme öncesinde; satıcı veya sağlayıcı malı kendisinin geri alacağına dair bir teklifte bulunmadıkça, tüketici cayma hakkını kullandığına ilişkin bildirimi yönelttiği tarihten itibaren on gün içinde malı satıcı veya sağlayıcıya ya da yetkilendirmiş olduğu kişiye geri göndermek zorunda idi. Yeni Düzenleme ile birlikte bu süre on dört gün olarak değiştirilmiştir.
e) Cayma Hakkının İstisnalarına Eklemeler Yapılmıştır
Yeni düzenleme ile birlikte, Yönetmeliğin cayma hakkına ilişkin istisnalarını düzenleyen 15. maddesinin kapsamı genişletildi. Aşağıdaki sözleşmelerin cayma hakkına istisna teşkil edeceği öngörülmüştür:
- 13/10/1983 tarihli ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununa göre tescili zorunlu olan taşınırlar ile kayıt veya tescil zorunluluğu bulunan insansız hava araçlarına ilişkin sözleşmeler.
- Tüketiciye teslimi yapılmış olan cep telefonu, akıllı saat, tablet ve bilgisayarlara ilişkin sözleşmeler.
- Canlı müzayede şeklinde açık artırma yoluyla akdedilen sözleşmeler.
- Tanıtma ve kullanma kılavuzunda satıcı veya yetkili servis tarafından kurulum veya montajının yapılacağı belirtilen mallardan kurulum ya da montajı yapılanlara ilişkin sözleşmeler.
5. Aracı Hizmet Sağlayıcılarının Yükümlülükleri Belirlenmiştir
- Aracı Hizmet Sağlayıcı, platform üzerinden kurulan mesafeli sözleşmelerden doğan hak ve yükümlülüklerin kullanım süresi boyunca, tüketicilerin aşağıda belirtilen hususlara ilişkin talep ve bildirimlerini iletebilmelerine ve takip edebilmelerine elverişli bir sistemi kurmak, kesintisiz olarak açık tutmak zorunda olacaktır:
- Cayma hakkının kullanıldığına dair bildirim.
- Sözleşmenin feshine dair bildirim.
- Bedel iadesi talebi.
- Tüketicilerin satıcı veya sağlayıcı ile yaptıkları işlemlere ilişkin kayıtların talebi.
- Teslimat veya ifaya ilişkin talep ve şikayetler.
- Yeni Düzenleme ile birlikte aracı hizmet sağlayıcısına ilişkin getirilen diğer yükümlülükler aşağıdaki gibidir:
- Aracı Hizmet Sağlayıcısı, yukarıdaki maddede belirttiğimiz talep ve bildirimleri, satıcı veya sağlayıcıya derhal iletmek zorunda olacaktır.
- Aracı Hizmet Sağlayıcı, ön bilgilendirmenin yapılması, teyidi ve ön bilgilendirmenin yapıldığının ispatından satıcı veya sağlayıcı ile birlikte müteselsilen sorumlu olacaktır. Veri girişinin aracı hizmet sağlayıcı tarafından yapıldığı durumlarda, ön bilgilendirmede bulunulması zorunlu hususlardaki eksikliklerden aracı hizmet sağlayıcı sorumlu olacaktır.
- Aracı Hizmet Sağlayıcı, Yönetmelikte yer alan hususlardan dolayı tüketicinin satıcı veya sağlayıcılar ile yaptıkları işlemlere ilişkin kayıtların üç yıl boyunca tutulmasından ve istenilmesi halinde bu bilgilerin ilgili kurum ve kuruluşlar ile tüketicilere verilmesinden sorumlu olacaktır.
- Aracı Hizmet Sağlayıcısı, satıcı veya sağlayıcı ile yaptığı aracılık hizmetine ilişkin sözleşmeye aykırı uygulamaları nedeniyle satıcı ve sağlayıcının Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un 48 inci maddesine ve bu Yönetmelik hükümlerine aykırı davranmasına sebep olduğu her bir tüketici işleminden sorumlu olacaktır.
- Aracı Hizmet Sağlayıcısı; satıcı veya sağlayıcı adına bedel tahsil etmesi halinde, aşağıda belirtilen tarihlerden itibaren on dört gün içinde, tahsil ettiği mal veya hizmet bedeli ile teslimat masraflarının tüketiciye iadesinden, satıcı veya sağlayıcı ile birlikte müteselsilen sorumlu olacaktır:
- Malın teslimi veya hizmetin ifasından önce tüketicinin cayma hakkını kullanması durumunda cayma hakkının kullanıldığına ilişkin bildirimin kendisine ulaştığı tarihten itibaren,
- Malın tesliminden sonra tüketicinin cayma hakkını kullanması durumunda, cayma bildiriminin kendisine ulaştığı tarih itibarıyla bedel satıcıya aktarılmamışsa cayma hakkına konu malın, iade için öngörülen taşıyıcıya teslim edildiği tarihten veya iade için öngörülenin haricinde bir taşıyıcı ile iade edilmesi durumunda da satıcıya ulaştığı tarihten itibaren,
- Tüketicinin Kanunun 16’ncı maddesinde belirtilen sözleşmeyi fesih hakkını kullanması durumunda fesih bildiriminin kendisine ulaştığı tarihten itibaren,
- Aracı Hizmet Sağlayıcısı, satıcı veya sağlayıcının onayı olmaksızın düzenlediği kampanyalı, promosyonlu veya indirimli satışlara ilişkin olarak aracılık ettiği mesafeli sözleşmelerde kampanya ve benzeri taahhütlerin karşılanmamasının neden olduğu sözleşmenin hiç ya da gereği gibi ifa edilmemesi hallerinden sorumlu olacaktır.
- Satışa sunulan mal veya hizmete ilişkin platform üzerinden yapılan reklam ve tanıtımlarda taahhüt edilen bilgiler ile ön bilgilendirmede bulunması zorunlu hususların uyumlu olmasından ve ispatından aracı hizmet sağlayıcı sorumlu olacaktır.
- Aracı Hizmet Sağlayıcısı, platform üzerinden kurulan mesafeli sözleşmelerde satıcı veya sağlayıcı adına bedel tahsil etmesi halinde, tüketicinin açık onayı alınmadan ilave ödeme yükümlülüğü doğuran seçeneklerin kendiliğinden seçili olarak sunulmuş olmasından dolayı tüketici bir ödemede bulunmuş ise, bu ödemelerin iadesini derhal yapmaktan satıcı veya sağlayıcı ile birlikte yükümlü olacaktır.
- Aracı Hizmet Sağlayıcısı, Yönetmelikte yer alan hususlardan dolayı satıcı veya sağlayıcı ile yapılan işlemlere ilişkin kayıtları üç yıl boyunca tutmak ve istenilmesi halinde bu bilgileri ilgili kurum, kuruluş ve tüketicilere vermekle yükümlü olacaktır.
- Sipariş konusu mal ya da hizmet ediminin yerine getirilmesinin imkansızlaştığı hallerde satıcı veya sağlayıcının ve satıcı veya sağlayıcı adına bedel tahsil etmesi hâlinde aracı hizmet sağlayıcının bu durumu öğrendiği tarihten itibaren üç gün içinde tüketiciye yazılı olarak veya kalıcı veri saklayıcısı ile bildirmesi ve varsa teslimat masrafları da dahil olmak üzere tahsil edilen tüm ödemeleri bildirim tarihinden itibaren en geç on dört gün içinde iade etmesi zorunlu olacaktır.
6. Mal Satışlarında Edimin İfasının Gerçekleştirilmesi İçin Geçerli Olan Azami Süreye İlişkin İstisna Getirildi
Yeni Düzenlemeden önce; mal satışlarında, satıcı veya sağlayıcı, taahhüt ettiği edimi tüketicinin siparişinin kendisine ulaştığı tarihten itibaren her halükârda otuz gün içerisinde yerine getirmek zorunda idi. Yeni Düzenlemeyle bu kurala bir istisna getirilerek, tüketicinin isteği veya kişisel ihtiyaçları doğrultusunda hazırlanan mallara ilişkin sözleşmelerde otuz günlük sürenin uygulanmayacağı öngörüldü.
7. Yeni Düzenlemelerin Yürürlük Tarihleri
5464 sayılı Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanunu kapsamındaki kart çıkaran kuruluşlara ilişkin yapılan düzenlemeler için yürürlük tarihi 01.01.2023 olarak belirlendi. Yeni Düzenlemenin kalan tüm hükümleri ise 01.10.2022 tarihinde yürürlüğe girecektir.
***
Kapsamlı değişiklikler getiren Yeni Düzenlemeye ilişkin entegrasyon sürecinin yürürlük tarihlerinden önce tamamlanabilmesi adına detaylı bir çalışma yapılması gerekmektedir. Bu süreçte sizlere yardımcı olmaktan memnuniyet duyarız.